Παλαιά ονόματα χωριών της Καστοριάς

Το inkastoria κάθε μέρα θα παραθέτει παλιά ονόματα χωριών από τον νόμο Καστοριάς, καθώς και την προέλευση των ονομάτων αυτών.

Καστοριά:

Σε γειτονική περιοχή, κατά τον βυζαντινό ιστορικό Προκόπιο στο έργο του Περί κτισμάτων που συνέγραψε (553-555), βρισκόταν η θεσσαλική πόλη Διοκλητιανούπολη. Η Διοκλητιανούπολη έχει ταυτιστεί από τους αρχαιολόγους με αρχαία πόλη στην περιοχή Αρμενοχώρι που ανακαλύφθηκε πρόσφατα 4 χιλιόμετρα νότια της Καστοριάς.  Δυόμισυ αιώνες μετά την ίδρυσή της, κατά τον ίδιο ιστορικό, η πόλη μεταφέρθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (527-565) σε οχυρή θέση στη λίμνη, την οποία λίμνη ονομάζει, για πρώτη φορά, Καστορία. Για το όνομα της πόλης, αναφέρει πως ο Ιουστινιανός:

«...καί τό όνομα, ὡς εἰκός,(όπως ήταν φυσικό) αφῆκε τῇ πόλει».

Η Βυζαντινή ιστορικός Άννα Κομνηνή αναφέρει ότι η λίμνη ονομάζεται η της Καστορίας, ενώ το όνομα της πόλης προέρχεται από τη λέξη κάστρον της λατινικής λέξης castrum)Ως προς την ονομασία της λίμνης ως Καστοριάς, επικρατέστερη θεωρείται η άποψη ότι προήλθε από τους κάστορες  που ενδημούσαν για αιώνες σ΄αυτήν. Στο 18ο αιώνα φαίνεται πως υπήρχαν ακόμη κάστορες στη λίμνη της Καστοριάς, καθώς το έγγραφο αρ. 1314 του Κρατικού Αρχείου της Βενετίας αναφέρει πως οι Καστοριανοί στέλνουν «ολίγα γουναρικά από κάστορα». Εικάζεται ότι από την υπεράγρευση, αλλά κυρίως εξαιτίας των μεταβολών κατά τη διάρκεια των αιώνων των κλιματολογικών συνθηκών και προ πάντων της σταδιακής μείωσης των ορμητικών υδάτων από το Βίτσι, επήλθε η εξαφάνιση του κάστορα από τη λίμνη.Η τουρκική ονομασία της πόλης είναι Kesriye ενώ η σέρβικη, βουλγάρικη γραφή της πόλης είναι Κοστούρ (Κυριλλικά: Костур). Κατά μια άποψη (Поповски, Търпо -1869-1913), η σλαβική ονομασία "Костур - Κοστούρ" προέρχεται από την βουλγάρικη λέξη "кост - κοστ" που σημαίνει κόκκαλο ή και την ελληνική λέξη σκελετός (στα Βουλγαρικά, η λέξη "костур" αναφέρεται σε ένα είδος ψαριού με πολλά κόκκαλα).

Κλεισούρα:

Η ετυμολογία της λέξης Κλεισούρα προέρχεται την λατινική λέξη clausura, που σημαίνει στενό πέρασμα. Ο ερευνητής Σωκράτης Ν. Λιάκος αναφέρει ότι η κωμόπολη μνημονεύεται από το 1325 με τον λανθασμένο όνομα Ανακλίσουρον, χωρίς όμως να αναφέρει την πηγή. Η ονομασία της κωμόπολης Βλαχοκλεισούρα χρησιμοποιούνταν παράλληλα σε ιστορικές πηγές και σε οθωμανικές απογραφές, ενώ η πρώτη αναφορά του ονόματος γίνεται σε κοινοτική σφραγίδα σε τόμο με τα ιστορικά αρχεία της κωμόπολης. Το 1806, επισκέπτεται την περιοχή ο Γάλλος περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ και την αναφέρει επαινετικά ως Κοσμόπολη.

Μελάς:

Ο Μελάς είναι ένα χωριό του νομού Καστοριάς. Ανήκει διοικητικά στην δημοτική ενότητα Κορεστίων του Δήμου Καστοριάς. Η προηγούμενη ονομασία του χωριού ήταν Στάτιστα, μετατράπηκε όμως σε Μελάς, καθώς σε αυτό το χωριό άφησε την τελευταία πνοή του ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς. Το όνομά του το πήρε από το ναό του Αγίου Ευσταθίου. Στο χωριό υπάρχει σήμερα Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα.

Ο οικισμός Μελάς υπήρξε στο παρελθόν έδρα κοινότητας στην οποία ανήκε και ο οικισμός Άνω Μελάς.

Βογατσικό:

Για την προέλευση του ονόματος "Βογατσικό" υπάρχουν δύο κύριες εκδοχές. Η μία αναφέρει ότι είναι η εξελληνισμένη εκδοχή του Τούρκικου "Μπογάζ Κιοϊ" το οποίο σήμαινε "Χωριό του Μπουγαζιού" καθώς το χωριό είναι χτισμένο σε "μπογάζι" δηλ. στο τέρμα στενής χαράδρας. Έτσι το "Μπογάζ Κιοϊ" έγινε "Μπογατσκο" και κατόπιν "Βογατσικό". Η άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι το Βογατσικό πήρε το όνομά του από τα "Μπογάτσια" το οποίο ήταν ένα είδος ψωμιού το οποίο φτιαχνόταν σε εορταστικές και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Επίσης το Βογατσικό στα Τούρκικα, αναφερόταν και ως "Γεντί Κιοϊ" δλδ. "Επταχώρι" όνομα το οποίο έχει τις ρίζες του στην ιστορία του χωριού καθώς το Βογατσικό αποτελεί την συνένωση Επτά παλαιότερων οικισμών στην ευρύτερη περιοχή για τον φόβο των Τούρκων.

inkastoria.blogspot.gr